โรคใบขาวสังเกตได้อย่างไร
เมื่อปลูกอ้อยได้สักระยะ ก็ถึงเวลาตรวจเช็คโรคและแมลงกันแล้วนะคะ โรคอ้อยและแมลงศัตรูอ้อยแต่ละชนิดแตกต่างกันออกไปในแต่ละพื้นที่ แต่โรคที่มักเกิดได้กับทุกพื้นที่และเป็นโรคที่มิตรชาวไร่พึงระวังคือ โรคใบขาวค่ะ
โรคใบขาวคืออะไร และมีวิธีสังเกตอาการของโรคอย่างไรนั้น วันนี้มิตรผลโมเดิร์นฟาร์มมีคำตอบให้ค่ะ
โรคใบขาวของอ้อยเกิดจากเชื้อไฟโตพลาสมา (phytoplasma) ซึ่งเป็นสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กคล้ายแบคทีเรีย ไม่มีผนังเซลล์ มีเพียงเยื่อบาง ๆ หุ้มส่วนประกอบของเซลล์ไว้ รูปร่างจึงไม่แน่นอน ตั้งแต่กลมจนถึงกลมรี หรือรูปไข่ เชื้อดังกล่าวอาศัยอยู่ตามท่ออาหารในส่วนต่าง ๆ ของอ้อย พืชอาศัย หรือในแมลงพาหะ
โรคใบขาวพบได้ในอ้อยทุกระยะการเจริญเติบโต ส่วนใหญ่จะพบในระยะต้นกล้าและระยะแตกกอมากกว่าอ้อยโต และพบในอ้อยตอมากกว่าอ้อยปลูก อ้อยที่เป็นโรคอาจไม่ให้ผลผลิต หรือให้ผลผลิตได้บ้าง แต่ผลผลิตจะลดลงมากและไม่สามารถไว้ตอได้ ทำให้ต้นทุนการผลิตสูงขึ้น วิธีเช็คว่าอ้อยของมิตรชาวไร่เป็นโรคใบขาวหรือไม่นั้น ดูได้ดังนี้ค่ะ
อ้อยต้นเล็ก ในระยะแรกใบจะเปลี่ยนจากสีเขียวเป็นสีเขียวอ่อน หรือขาวซีด อาจพบแถบสีขาวหรือสีครีมหนึ่งแถบหรือหลายแถบ ขนานไปตามความยาวใบ บางครั้งความยาวของแถบอาจเลยไปถึงกาบใบ ขนาดของใบจะแคบเล็กกว่าปกติไปจนถึงแตกฝอย ส่วนใหญ่อาการแตกฝอยจะพบในอ้อยตอ ต่อมาใบจะขาวทั้งใบและแห้งตาย
อ้อยโต อาจแสดงอาการยอดขาว หรือใบอ้อยอาจมีสีเขียวปกติแต่ส่วนยอดจะพบใบเป็นกระจุกและมีปล้องสั้น บางครั้งอาจพบหน่อแตกใหม่บริเวณโคนต้นและมีสีขาว อ้อยดังกล่าวเป็นอ้อยที่มีอาการแฝงของโรค หากนำไปใช้เป็นท่อนพันธุ์จะเพิ่มการแพร่กระจายโรคออกไปอีก
เมื่อมิตรชาวไร่พบโรคใบขาวในอ้อย สามารถกำจัดโรคนี้ด้วยหลายวิธีผสมผสานกัน ดังนี้
- กำจัดอ้อยที่เป็นโรคไม่ให้แพร่เชื้อ โดยหมั่นตรวจแปลงอ้อยเป็นประจำ ถ้าเจอว่าเป็นโรค ให้ขุดหรือทำลายอ้อยทันที หรือฉีดพ่นด้วยสารกำจัดวัชพืช (ไกลโฟเสท 1%) หากอ้อยเป็นโรคเกิน 50 เปอร์เซ็นต์ ควรไถทิ้ง เพื่อไม่ให้เป็นแหล่งแพร่กระจายเชื้อโรคค่ะ
- การปลูกพืชหมุนเวียน ซึ่งหากทำไร่ตามหลักมิตรผลโมเดิร์นฟาร์ม การปลูกถั่วสลับอ้อย จะเป็นการตัดวงจรของโรคใบขาวได้ โดยเฉพาะแปลงที่เคยพบการระบาดของโรคมาก่อน
- การจัดหาแปลงพันธุ์อ้อยไว้ใช้เอง การใช้ท่อนพันธุ์จากแหล่งอื่นมาปลูก มีความเสี่ยงต่อโรคใบขาว ถึงแม้ท่อนพันธุ์จะไม่แสดงอาการของโรคก็ตาม ดังนั้นหากมิตรชาวไร่สามารถจัดทำแปลงพันธุ์ไว้ใช้เองได้ จะเป็นวิธีการสำคัญในการควบคุมคุณภาพท่อนพันธุ์ตรงตามพันธุ์ ความงอกและความแข็งแรง รวมถึงการปลอดโรค ซึ่งจะช่วยลดปัญหาการระบาดของโรคใบขาวลงได้
- การจัดการแปลงอ้อยที่เหมาะสม มีผลวิจัยทางการเกษตรหลายแห่งชี้ให้เห็นว่าการเผชิญกับสภาวะที่ทำให้อ้อยเครียด เช่น ฝนแล้งหรือทิ้งช่วงนาน ๆ หรือน้ำท่วมขัง ดินขาดความอุดมสมบูรณ์ ขาดความสมดุลของธาตุอาหาร ดินเป็นกรดหรือด่างมากเกินไป หรือดินแน่นเกินไป รวมถึงการที่อ้อยไม่สามารถดูดธาตุอาหารไปใช้ได้ จะทำให้อ้อยเป็นโรคใบขาวได้ง่ายและรุนแรงขึ้น ดังนั้นการจัดการอ้อยให้มีการเจริญเติบโตดี และมีความแข็งแรง เช่น การจัดการน้ำ การปรับปรุงบำรุงดินให้มีสภาพที่เหมาะสม ทั้งในด้านกายภาพและทางเคมี จะช่วยลดความรุนแรงของโรคได้
- การเลือกช่วงปลูกอ้อยให้เหมาะสมตามเวลาที่ใช่ เช่นการปลูกอ้อยข้ามแล้ง เพื่อให้อ้อยเจริญเติบโตพ้นระยะที่อ่อนแอต่อแมลงพาหะของโรคที่มีมากในฤดูฝน โดยวิธีนี้จะต้องทำควบคู่ไปกับการจัดการดินเพื่อให้สามารถกักเก็บน้ำไว้ในดินให้ได้มากที่สุด เช่น การไถระเบิดดินดาน การให้น้ำเสริมในช่วงที่กระทบแล้งนาน ๆ หรือการปรับปรุงโครงสร้างทางกายภาพของดินให้สามารถอุ้มน้ำได้มากขึ้น การปฏิบัติแบบนี้จะช่วยให้อ้อยเจริญเติบโตได้อย่างต่อเนื่องและโตคลุมดินได้ในช่วงต้นฤดูฝน ทำให้แข่งขันกับวัชพืชได้ดียิ่งขึ้นด้วย
แม้โรคใบขาวจะเป็นโรคอ้อยที่แพร่ระบาดได้ในหลายพื้นที่ หากมิตรชาวไร่รู้จักวิธีรับมือและแก้ปัญหาได้ตรงจุด มิตรผลโมเดิร์นฟาร์มเชื่อว่า อ้อยของเราจะผ่านโรคร้ายนี้ไปได้อย่างแน่นอน
ขอบคุณที่มา:
