หลายท่านคงคุ้นหูคุ้นตากันดีกับคำว่า “เกษตรปลอดภัย” กับ “เกษตรอินทรีย์” ซึ่งทั้งสองอย่างนี้คืออะไร ใช่วิธีการทำการเกษตรอย่างเดียวกันหรือไม่ เหมือนหรือแตกต่างกันอย่างไรนั้น วันนี้มิตรผลโมเดิร์นฟาร์มมีคำตอบมาให้แล้วค่ะ

ก่อนอื่นเราขอไขข้อข้องใจก่อนว่า “เกษตรปลอดภัย” กับ “เกษตรอินทรีย์” คือวิธีการทำการเกษตรคนละอย่าง แตกต่างกัน แต่ได้ผลผลิตที่ปลอดภัยเหมือนกันค่ะ

เกษตรปลอดภัย (Good Agriculture Practices: GAP)

คือ การผลิตทางการเกษตรประเภทหนึ่ง ในการปลูกพืช เลี้ยงสัตว์ สัตว์น้ำ สามารถใช้สารเคมีเพื่อกำจัดศัตรูพืช/สัตว์ รักษาโรค และใช้ปุ๋ยเคมีในการผลิตได้ แต่ต้องใช้ในปริมาณที่ถูกต้องและทำตามคำแนะนำ เมื่อเก็บเกี่ยวแล้วไม่มีสารตกค้าง หรืออยู่ในระดับที่ไม่เป็นอันตรายต่อผู้บริโภค โดยการทำเกษตรปลอดภัย (GAP) มีข้อกำหนด 8 ประการพืช ดังนี้

1. น้ำ น้ำที่ใช้ในกระบวนการผลิตต้องมาจากแหล่งที่ไม่มีสภาพแวดล้อมซึ่งก่อให้เกิดการปนเปื้อนต่อผลผลิต
2. พื้นที่ปลูก ไม่อยู่ในสภาพแวดล้อมซึ่งก่อให้เกิดการปนเปื้อนวัตถุหรือสิ่งที่เป็นอันตรายต่อผลผลิต
3. วัตถุอันตรายทางการเกษตร จัดเก็บเป็นหมวดหมู่ในสถานที่เก็บที่มิดชิดและใช้ตามคำแนะนำของกรมวิชาการเกษตร
4. การจัดการคุณภาพในกระบวนการผลิตก่อนการเก็บเกี่ยว มีแผนควบคุมการผลิต เพื่อให้ได้ผลผลิตคุณภาพ โดยใช้หลักการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดี
5. การเก็บเกี่ยวและการปฏิบัติหลังการเก็บเกี่ยว เก็บเกี่ยวผลผลิตที่มีอายุเหมาะสม ผลผลิตมีคุณภาพตามความต้องการของตลาด และข้อตกลงของประเทศคู่ค้า
6. การพักผลิตผล การขนย้ายในแปลงปลูกและการเก็บรักษาผลผลิต มีการจัดการด้านสุขลักษณะเพื่อป้องกันการปนเปื้อนที่มีผลต่อความปลอดภัยของผู้บริโภค
7. สุขลักษณะส่วนบุคคล ผู้ปฏิบัติงานต้องมีความรู้ความเข้าใจในสุขลักษณะส่วนบุคคล เพื่อสามารถปฏิบัติงานได้อย่างถูกสุขลักษณะ
8. การบันทึกข้อมูลและการตามสอบ มีการบันทึกข้อมูลการปฏิบัติงาน การใช้สารเคมี ข้อมูลผู้รับซื้อและปริมาณผลผลิต เพื่อประโยชน์ต่อการตามสอบ

เกษตรอินทรีย์ (Organic Farming)

คือ การผลิตในฟาร์ม โดยไม่มีการใช้สารเคมีสังเคราะห์ทุกชนิด เช่น ยาฆ่าแมลง ยาฆ่าหญ้า วัคซีน ปุ๋ยเคมี ฮอร์โมน ในทุกขั้นตอนการผลิต ตั้งแต่ปลูกจนเก็บเกี่ยว รวมถึงการเลี้ยงสัตว์ด้วย คำนึงถึงสิ่งแวดล้อม รักษาสมดุลของระบบนิเวศ ขณะเดียวกันก็ประยุกต์ใช้ธรรมชาติในการเพิ่มผลผลิตและพัฒนาการต้นทานโรค โดยเกษตรอินทรีย์มีปัจจัยในการผลิต ดังต่อไปนี้

เมล็ดพันธุ์ พ่อพันธุ์แม่พันธุ์สัตว์ และสัตว์น้ำ เลือกจากแหล่งที่มาจากการผลิตแบบเกษตรอินทรีย์ ไม่ใช้พืชตัดแต่งพันธุกรรม

ปุ๋ยและการกำจัดศัตรูพืช ไม่ใช้ปุ๋ยเคมีและยาฆ่าแมลง ใช้ปุ๋ยคอก น้ำหมักชีวภาพและจุลินทรีย์ในการปรับปรุงบำรุงดิน หรือปุ๋ยที่ได้รับการรับรองให้ใช้กับเกษตรอินทรีย์ได้ ส่วนการกำจัดศัตรูพืชใช้นกและแมลง เป็นห่วงโซ่อาหาร

อาหารสัตว์และสัตว์น้ำ ต้องไม่มีส่วนผสมของสารเคมีสังเคราะห์ เป็นอาหารที่มาจากธรรมชาติ หรืออาหารที่ทำใช้เองในฟาร์ม ห้ามใช้วัตถุดิบที่ได้จากสัตว์น้ำหรือชิ้นส่วนของสัตว์น้ำ เช่น ไม่เอาเนื้อปลาดุกมาเลี้ยงปลาดุก หากเป็นสัตว์เลี้ยงก็ไม่ใช้ผลพลอยได้จากสัตว์ เช่น เนื้อ กระดูกป่นเป็นอาหารสัตว์ ยกเว้นนม

เห็นข้อแตกต่างของวิธีการทำเกษตรทั้งสองอย่างก็ช่วยไขข้อข้องใจได้บ้างแล้วนะคะ ไม่ว่าทั้งสองอย่างนี้จะแตกต่างกันด้วยวิธีการ หรือปัจจัยอื่น ๆ ก็ตาม แต่ผลลัพธ์ที่ได้ก็คือ ผลผลิตที่ปลอดภัยต่อผู้บริโภคนั่นเองค่ะ 

ข้อมูลจาก :

https://www.moac.go.th/1
https://www.moac.go.th/2
https://www.moac.go.th/3
https://www.moac.go.th/4

ภาพประกอบ :

https://www.idealmagazine.co.uk/wp-content/uploads/2018/04/phuc-long-579304-unsplash.jpg
www.freepik.com