ข่า ตะไคร้ ใบโหระพา ใบกะเพรา  ฯลฯ ล้วนเป็นพืชผักสวนครัวที่เราคุ้นเคย แต่มิตรชาวไร่ทราบหรือไม่ว่า พืชผักสวนครัวหลายชนิดใช้เป็นทั้งอาหารและเป็นยารักษาโรคบางชนิดได้ ซึ่งการใช้พืชผักสวนครัวในการรักษาโรคบางอย่างในบ้านเรามีมาตั้งแต่สมัยโบราณ นอกจากนี้ประเทศข้างเคียง เช่น จีน อินเดีย มาเลเซีย อินโดนีเซีย และกัมพูชา ก็ใช้พืชผักสวนครัวเป็นยารักษาอาการของโรคบางอย่างมาช้านานแล้ว แม้ว่าการรักษาด้วยยาแผนปัจจุบันจะรวดเร็วได้ผลดีกว่าก็ตาม แต่ก็ยังมีผู้นิยมการรักษาโรคโดยใช้ยาแผนโบราณอยู่ วันนี้เรามีตัวอย่างของผักสวนครัวใกล้บ้านที่สามารถนำมาใช้ประโยชน์ทางยามาฝากกัน ดังนี้

1. ข่า : ใช้เป็นส่วนประกอบของแกงเผ็ด เป็นเครื่องชูรสข้าวต้ม ปลา ต้มกะทิไก่ ลาบ ต้มข่าไก่
   คุณค่าทางอาหาร มีฟอสฟอรัส วิตามินบี วิตามินซี ใยอาหาร ฯลฯ
   ประโยชน์ทางยา เป็นยาขับลม กินแก้โรคหืด และโรคหลอดลมอักเสบ
   
2. ใบกะเพรา : ใช้เป็นเครื่องชูรสสำหรับแกงเผ็ดบางชนิด ผัดกับหมู ไก่ กุ้ง เนื้อ
   คุณค่าทางอาหาร มีแคลเซียม ฟอสฟอรัส เหล็ก ใยอาหาร ฯลฯ
   ประโยชน์ทางยา ใบมีน้ำมันหอมระเหย ใช้เป็นยาระงับเชื้อ ไล่แมลง ขับเสมหะ ใบแห้งทำเป็นผงใช้ในรายที่เป็นโรคจมูกอักเสบซึ่งมีกลิ่นเหม็น ใช้เป็นยาขับผายลมสำหรับเด็กอ่อน
3. ใบโหระพา : ใช้เป็นผักจิ้มกะปิคั่ว ปลาเจ่า ปลาร้า หรือรับประทานกับลาบ ขนมจีนน้ำยา นอกจากนี้ก็ใช้โรยแกงเผ็ดเพื่อให้มีกลิ่นหอม
   คุณค่าทางอาหาร มีวิตามินเอ เหล็ก แคลเซียม ฯลฯ
   ประโยชน์ทางยา ใช้ปรุงตัวยาขับลมในลำไส้
   
4. ใบแมงลัก : ใช้ปรุงเป็นผักแกงเลียง โรยใส่ขนมจีนนํ้ายา
   คุณค่าทางอาหาร มีวิตามิน เอ เหล็ก ฯลฯ
   ประโยชน์ทางยา ใช้ปรุงเป็นยาสำหรับขับลมในลำไส้ แก้ซาง ชัก ในเด็ก
5. ใบยอ : มีรสค่อนข้างขม ใช้เป็นผักรองห่อหมก หรือ แกงอ่อม
   คุณค่าทางอาหาร มีวิตามินเอ แคลเซียม ไขมัน ไนอะซิน ฯลฯ
   ประโยชน์ทางยา ใบใช้อังไฟ พอตายนึ่งปิดแก้เคล็ดยอก เป็นยาขับลม บำรุงธาตุ
6. ใบสะระแหน่ : ใบใช้เป็นเครื่องชูรสอาหารไทยพวก พล่า ยำ ลาบ ต้มยำ
   คุณค่าทางอาหาร มีวิตามิน เอ เหล็ก แคลเซียม ฯลฯ
   ประโยชน์ทางยา น้ำที่คั้นจากต้นและใบ ใช้ดื่มแก้ปวดท้อง แก้ท้องอืด และขับลม
7. บัวบก : ใบและก้านหั่นเป็นชิ้นเล็ก ๆ ใช้ยำกับถั่วลิสง ต้นและใบสด ๆ รับประทานกับผัดไทย หรือจิ้มน้ำพริก
   คุณค่าทางอาหาร มีวิตามินเอ แคลเซียม ฯลฯ
   ประโยชน์ทางยา น้ำคั้นจากต้นใช้รับประทานเป็นยาขับปัสสาวะ น้ำที่ต้มบัวบกใช้ดื่มแก้ช้ำใน
8. ตะไคร้ : เป็นส่วนประกอบของเครื่องแกงเผ็ดหลายชนิด ใช้ใส่ในพล่า และยำชนิดต่าง ๆ
   คุณค่าทางอาหาร มีใยอาหาร แคลเซียม ฟอสฟอรัส เหล็ก วิตามินเอ วิตามินบี ฯลฯ
   ประโยชน์ทางยา ใช้เป็นยาสำหรับทาแก้ปวด เช่น โรครูมาติซึม อาการปวดตามบั่นเอว ข้อแพลง นอกจากนี้ก็ใช้เป็นยาช่วยย่อยอาหาร เป็นยาขับปัสสาวะ อย่างอ่อน ช่วยขับเหงื่อ แก้ตกขาว อาเจียน และแก้ปวดเกร็ง
   
9. มะขาม : มะขามทั่วไปซึ่งมีรสเปรี้ยวใช้แกงส้ม แกงคั่วส้ม ทำน้ำพริก และยำบางชนิด (มะขามสด)
   คุณค่าทางอาหาร มีวิตามินซี แคลเซียม ฟอสฟอรัส วิตามินบี ฯลฯ
   ประโยชน์ทางยา ใบมะขามใช้เป็นยาขับเสมหะแก้ไอ แก้บิด เนื้อมะขามใช้เป็นยาระบาย แก้ท้องผูก

นี่เป็นเพียงตัวอย่างของพืชผักสวนครัวที่เรานำมาใช้ปรุงอาหารกันอยู่เป็นประจำ ซึ่งเราอาจจะไม่รู้ว่ามีสรรพคุณทางยา สำหรับมิตรชาวไร่ที่ยังไม่มีแปลงผักสวนครัว แนะนำให้ลองหามาปลูกดู เพราะนอกจากจะสามารถมาทำอาหารสุดแสนอร่อยแล้ว เรายังมั่นใจได้ว่าปลอดสารเคมี ตบท้ายด้วยการมีสรรพคุณทางยา ที่ใช้เพื่อบรรเทาและรักษาอาการป่วยต่าง ๆ ได้ดีอีกด้วย

ขอบคุณที่มาและภาพ:  

http://www.healthcarethai.com/

http://club.sanook.com/