ปัญหาการตัดอ้อยเผาใบ กับตัดอ้อยสด ยังคงเป็นประเด็น Talk of the town ทุกครั้งเมื่อเข้าสู่ฤดูกาลเก็บเกี่ยวอ้อย ในอดีตมีความเชื่อว่า การตัดอ้อยสด ไว้ใบคลุมดิน ทำให้อ้อยแตกหน่อน้อย มีจำนวนลำน้อย ลำอ้อยมีขนาดใหญ่ ขณะที่การเผาอ้อยก่อนเก็บเกี่ยว ทำให้อ้อยตอแตกหน่อเร็ว มีจำนวนหน่อมาก แต่หน่อมักจะมีขนาดเล็ก

ดูเหมือนการรณรงค์ให้ชาวไร่อ้อยตัดอ้อยสดแทนการเผาก่อนตัด ยังเป็นเรื่องยากที่ต้องอาศัยการสื่อสาร สร้างความเข้าใจที่ถูกต้อง รวมถึงจิตสำนึกของชาวไร่ด้านผลกระทบจากการเผาอ้อยต่อสิ่งแวดล้อมและสังคม

ด้านข้อมูลเรื่องคุณภาพอ้อย มีข้อมูลที่ผ่านการศึกษาโดยนักวิจัยอ้อยทั่วโลกพบว่า การตัดอ้อยสด และไว้ใบคลุมดิน ทำให้อ้อยตอมีผลผลิตมากกว่าการเผาอ้อย 1.2-1.5 ตันต่อไร่ ขณะเดียวกันพบว่า แปลงอ้อยที่ตัดสดไว้ใบคลุมดิน จะสูญเสียความชื้น และเกิดการชะล้างพังทะลายของดินน้อยกว่า โดยเฉพาะในแปลงที่มีความลาดชันสูง เช่น ในกรณีที่แปลงมีความลาดชัน 11% การตัดอ้อยสด และไว้ใบคลุมดินจะลดการสูญเสียน้ำฝนจากการไหลหลากออกนอกแปลงได้ถึง 90% และลดการชะล้างพังทะลายของดินได้ถึง 60% ซึ่งปัจจัยเหล่านี้จะส่งผลให้อ้อยมีการไว้ตอได้น้อยลง ชาวไร่ต้องไถรื้อตอบ่อยมากขึ้น แน่นอนว่าทำให้เสียค่าใช้จ่ายมากขึ้นด้วย

แน่นอนว่าในสภาพอากาศร้อน การเผาอ้อยก่อนตัดทำให้ความหวานของอ้อยลดลงวันละ 2.3% ขณะที่การตัดอ้อยสด ความหวานจะลดลงวันละ 1.6% ซึ่งต่างกันถึง 40% เลยทีเดียว โดยพบว่า เมื่อเผาอ้อย ลำอ้อยเมื่อโดนความร้อนสูงลำจะแตก น้ำอ้อยจะเยิ้มซึมออกมา เชื้อโรคจะเข้าไปใช้น้ำตาลในลำอ้อยเป็นอาหาร ทำให้คุณภาพอ้อยลดลง และเชื้อจุลินทรีย์ยังไปสร้างสารเหนียว ซึ่งไปขัดขวางกระบวนการผลิตน้ำตาลในโรงงาน ต้องเสียค่าใช้จ่ายในการทำน้ำตาลมากยิ่งขึ้น

ดังนั้น การตัดอ้อยสด คือการรักษาคุณภาพของอ้อยได้มากกว่าการตัดอ้อยเผาใบแน่นอน ทั้งด้านค่าความหวานและปริมาณน้ำตาลที่ได้ จึงไม่แปลกที่โรงงานน้ำตาลเกือบทุกแห่ง สร้างแรงจูงใจให้ชาวไร่หันมาตัดอ้อยสดแทนการเผา ทั้งการหักค่าอ้อยไฟไหม้ และราคาที่ได้ ก็แตกต่างกันโดยสิ้นเชิง

ท้ายที่สุดแล้ว ชาวไร่จะเลือกตัดอ้อยสดหรือเผาอ้อยก่อนตัด ก็สุดแท้แต่การตัดสินใจ หากชาวไร่มองในมุมของคุณภาพอ้อยของตนเอง เงินค่าอ้อยสด และการไม่เป็นหนึ่งในผู้ทำลายสิ่งแวดล้อมและสร้างความเดือดร้อนแก่ผู้อื่น การตัดอ้อยสด คือคำตอบสุดท้ายที่ควรเลือกเท่านั้น